෴S1 බලවේග දුම්රිය - 1938 දී ශ්‍රි ලංකාවට ගෙන එන ලද මුල්ම ඩීසල් බලවේග දුම්රිය෴

     වර්ෂ 1930 තරම් වූ මෑත අතීතය ආසන්න කාලය වන විට ප්‍රවාහන මාධ්‍යයක් ලෙස දුම්රිය, ජනතාව අතර ක්‍රමක්‍රමයෙන් ජනප්‍රිය වෙමින් පැවතුනු අතර ලොව රට රටවල දුම්රිය නිෂ්පාදක ආයතන රාශියක් ඒ වන විට දුම්රියයන් නිපදවීම මෙන්ම විවිඨ විශේෂ දුම්රියයන් සඳහා අත්හදාබැලීම් විවිධ කාල වලදී සිදුකර ඇත.  විශේෂයෙන් මගී තදබදය අඩු වේලාවන් වල සහ මාර්ගවල ධාවනය කිරීම සඳහා විශාල දුම්රියයන් වෙනුවට බරෙන් හා අඩු බලයකින් ධාවනය කල හැකි (ඩීසල්) රේල් කාර් නිෂ්පාදනයට ඇතැම් සමාගම් යොමු විය. මේවා ධාවනය සාපේක්ෂව ලාභදායි විය.

     1930 පමණ කාලය ශ්‍රී ලංකාවේ දුම්රිය සේවයද මගී ප්‍රවාහනය  වෙනුවෙන් මෙරට සඳහාද එවැනි ඩීසල් රේල් කාර් කිහිපයක් මිලදී ගැනීමට බලධාරින් කටයුතු කර ඇත. ඒ අනුව එම දුම්රියයන් එංගලන්තයේ ඉංග්ලිෂ් ඉලෙක්ට්‍රික් සමාගම වෙතින් ඇණවුම් කර ගෙන්වා ඇත. එසේ ගෙන්වූ දුම්රිය වල තාක්ෂණික කරුණු මෙසේයි.

• දුම්රිය පන්තිය             - S1
• නිශ්පාදිත රට                - එංගලන්තය (ඉංග්ලිෂ් ඉලෙක්ට්‍රික් සමාගම)
• දුම්රිය එන්ජින් වර්ගය   -  Diesel Electric
• බල සැපයුම් එන්ජිම -  Willams & Robinson Type-6H 6 Cyl 4 stroke 
• උපරිම බලය -  180hp x 2 - 1350RPM
• උපරිම වේගය -  55 kmh
• දුම්රියේ දිග                    -  206 feet
• Axel Arrangement -  Bo+2+2+2+Bo
• දුම්රියක මුලු බර -  ටොන් 94
• වර්ණය -  කොළ සහ රිදී පැහැය
• ගෙන්වූ දුම්රිය ගණන -  03 

    මෙම බලවේග කට්ටල ගෙන්වීමේදී මෙරට දුම්රිය බලධාරීන් අවධානය යොමු කල විශේෂ කරුණු ගණනාවක් විය. පහත දැක්වෙන්නේ ඉන් කිහිපයකි.

• අඩු බරකින් හා අඩු බලයකින් යුක්තවීම.
• ධාවනයේ දී ඉක්මන් වේගයක් ලබාගත හැකිවීම.
• ක්‍රියාවිරහිත වීමේ අවදානම අඩු විම.

    මෙම වර්ගයේ බලවේග දුම්රියයන් තුනක් මෙරටට ගෙන ආ අතර ඒවා අංක 501, 502, 503 යටතේ පිලිවෙලින් සිල්වර් ෆෝම් (Silver Form), සිල්වර් ස්ප්‍රේ (Silver Spray) සහ සිල්වර් මිස්ට් (Silver Mist) ලෙස නම් කරන ලදී.  මුහුදුබඩ මාර්ගයේ ධාවනය සඳහා එක් කරන ලද මෙම බලවේග කට්ටලයක යා හැකි උපරිම මගීන් සංඛ්‍යාව 300ක් විය. ඒ සඳහා එම එක් දුම්රියක මැදිරි හතරක් (දෙපස එන්ජින් සහිත එලැවුම් මැදිරි සහිතව) වූ අතර පළමු දෙවන හා තෙවන ලෙස පන්ති වෙන්කර තිබිණි. 1938 පෙබරවාරි මස 25 වැනි දින ඒවා කොළඹ කොටුව සිට ගාල්ල දක්වා තම මංගල ධාවනය සිදුකරන ලද බව සටහන් වේ.

       මෙම දුම්රියයන් වල තිබු තවත් විශේෂ ලක්ෂණ අතර  රියදුරා විසින් අවශ්‍ය විටක දී ක්‍රියාත්මක කළ හැකි සහ හැකිළිය හැකි විශේෂ පා පුවරු තිබි ඇති බවද සටහන් වේ. මීට අමතරව විදුලි එළිය සහිත ගමනාන්ත නාම පුවරු, සෑම මැදිරියකම දොරටු වලට ඉහලින් සවිකර තිබී ඇත. (වර්තමාන S11 දුම්රිය වලද මෙවැනි දර්ශකයන්  ඉදිරිපස මුහුණේ ඉහල දක්නට තිබේ). මෙම දුම්රියන් මුහුදුබඩ මාර්ගයේ ධාවනය සඳහා පමණක් යොදවා තිබු අතර වරක් පරීක්ෂණ ධාවනයක් තලෙමන්නාරම දක්වා කර ඇති බවටද කරුණු සටහන් වේ.

    මුහුදු බඩ මාර්ගයේ ධාවනය කිරීම නිසා එම වාතාශ්‍රයේ ඇති අධික ලවණතාව හේතුවෙන් මෙම දුම්රිය කට්ටල ඉතා ඉක්මණින් මළබැඳීමට ලක්වී ඇති අතර අංක 501 සහ 503 දුම්රියන් 1954 වසරේ දීත් 502 දුම්රිය 1956 වසරේදීත් ධාවනයෙන් ඉවත් කෙරුණේ ධාවනයට නුසුදුසු ලෙස දැඩිව අබලන් වීම නිසාය. ඒ වන විට ඒවා අඛණ්ඩව වසර 16ක පමණ කාලයක් මුහුදුබඩ මාර්ගයේ සාර්ථකව ධාවනය කර තිබේ. වර්ෂ 1947 වසරේ T1 රේල් කාර් ධාවනයට එක් කරන තෙක්ම මුහුදුබඩ මාර්ගයේ මගී ප්‍රවාහන සේවා වෙනුවෙන් මෙවායින් සිදු වූ සේවය අති මහත්ය.

    මැදිරි ආදිය දිරායාමෙන් මගී ප්‍රවාහන සේවා සඳහා ධාවනයට නුසුදුසු නිසා ඉවත් කලද ඒවායේ වූ බල සැපයුම් එන්ජින්, ට්‍රැක්ෂන් මෝටර් සහ ඇතැම් යාන්ත්‍රික කොටස් ඒ වන විටත් හොඳින් තත්වයේ වූ අතර තවදුරටත් භාවිතයට ගත හැකි මට්ටමේ පැවතිනි. එබැවින් එම කොටස් භාවිතා කර වර්ෂ 1956 දී පමණ දේශිය ඉංජිනේරුවන් විසින් රත්මලාන දුම්රිය කර්මාන්ත ශාලාවේදී M3 පන්තියේ දුම්රිය එන්ජින් දෙකක් නිපදවන ලදී. දුම්රියේ ඉතිරි කොටස් පැරණි යකඩ සඳහා කපා අලෙවි කර ඇති අතර තහවුරු කර නොමැති තවත් වාර්තාවක සටහන් වන ආකාරයට අංක 502 දරණ දුම්රිය කට්ටලය ජර්මනියේ Nuremberg කෞතුකාරය වෙත ලබා දී ඇති බවද සටහන් වේ. (මෙම කෞතුකාගාරය මීට කලකට පෙර ගින්නකින් සම්පූර්ණයෙන්ම වාගේ විනාශ වි ඇති නිසා මෙම කරුණ තහවුරු කරගැනීමේ හැකියාවක් නැහැ)

ඡායාරූප:-

S1 හි පෙනුම.
මෙය  කලු සුදු ඡායාරෑපයක් වු අතර වර්ණ ගන්වා ඇත්තේ පසුවයි.

S1 දුම්රියයන් කොළඹ වරායේදී....
(ස්තුතිය- ප්‍රියංක රොඩ්‍රිගෝ මහතා)

Silver Form, Silver Spray සහ Silver Mist මරදාන ධාවනාගාරයේදී....
(ස්තුතිය- ප්‍රියංක රොඩ්‍රිගෝ මහතා)

S1 දුම්රියක ඇතුලත පෙනුම
(CREC Newsletter තෙවන කලාපයෙනි)

(මෙම S1 දුම්රිය පිළිබඳව කරුණු සොයා ගැනීම ඉතා අපහසු කටයුත්තක් විය. මෙහි අඩංගු කරුණු බොහොමයක් CREC Newsletter 3වන කලාපයේ පලවූ Class S1 Self propelled articulated Power Coach  නම් ලිපියෙන් උපුටාගන්නා ලද බව කරුණාවෙන් සලකන්න. එහි ඇතුලත් කරුණු සහ ඇතැම් ඡායාරූප නැවත පලකිරීමේ  අවසරය වෙනුවෙන් එම ලිපියේ කතෘ නලීන් අබේසිංහ මහතාටත්  ප්‍රියංක රොඩ්‍රිගෝ මහතාටත් ස්තුතිය හිමිවිය යුතුය)